Ciotka wróciła z wakacji w Paryżu i zgłosiła się do mnie z kamerą:
– Marcinku zrób mi filmik, proszę, z tego co nagrałam.
– Dobrze ciociu.
Gdy zgrałem materiał na dysk i zacząłem się bawić w montowanie, było ciężko. Ujęcia były do kitu. I to wszystkie, bez wyjątku. Za jakiś czas miałem okazję montować też filmy od kilku innych ludzi – amatorów filmowania. I zdałem sobie sprawę z tego, że jeśli ktoś nie ma filmowych nawyków, to popełnia identyczne błędy, które potem strasznie utrudniają montaż.
Stąd też ten poradnik, żeby przykazać czego się wystrzegać, i nabrać tych prostych filmowych nawyków:
#1 NIE będziesz niepotrzebnie ogniskowej zmieniał
Inaczej, potocznie „zoomował”. Przed nagraniem swojego obiektu ustaw zoom tak jak chcesz, w trakcie ujęcia już nie tykaj. Nie ma nic bardziej denerwującego niż dobre ujęcie nagle zepsute lekkim ruchem zoomu w tył i w przód, nie wiadomo po co. Dodatkowo, bardzo często mechanizm zoomu albo wajhę od zoomu słychać na nagraniu, i tak za jednym zamachem psujemy sobie ujęcie i dźwięk.
#2 NIE będziesz kamerą w te i we wte latał
Kiedy robimy ujęcie powiedzmy pałacu, to nie znaczy że musimy na jednym pokazać cały. Od tego jest potem montaż, żeby połączyć kilka ładnych ujęć i stworzyć obraz naszego pałacu. Więc wyceluj kamerę i nagraj nieruchomo chwilę. Potem zmień cel i nagraj kolejny fragment. Staraj się już wyobrazić sobie jak się to potem złoży w całość. I nie lataj kamerą, żeby pokazać wszystko co się da, w filmie chcesz pokazać to co warto.
#3 Szanuj czas swój…
Gdy nagrywasz jakiś obiekt, np. krowę w Indiach, daj sobie conajmniej 5 sekund stabilnego ujęcia. Potem możesz spróbować kolejnych 5 sekund z innej perspektywy itd. Ważne żeby twoje ujęcia nie były zbyt krótkie. Czasem ktoś tobą potrząśnie, lub zadrży ci ręka, więc powinieneś mieć tyle materiału, żeby móc wyciąć dobry fragment. Na druga mańkę, strzeż się ujęć za długich. Najczęściej powstają, gdy zmieniasz filmowane obiekty w trakcie ujęcia. Jeśli skończyłeś nagrywać krowę i chcesz nagrać teraz jej pysk z bliska, to nie przechodź z kamerą nadal włączoną, tylko przerwij nagrywanie, dostań się do pyska i zacznij nagrywać dalej. Nie tylko zaoszczędzi ci to miejsca na karcie pamięci (fragment w którym przechodzisz koło krowy prawie na pewno będzie do wycięcia), ale jest też kolejna zaleta. Gdy już zgrasz film na komputer, i będziesz przeglądał thumbnaile (miniaturki ujęć), jak na dłoni pojawi ci się krowa i pysk krowy, na dwóch osobnych plikach. A to ułatwia montaż wielce!
#4 …i czas widza swego
Pamiętaj, że ujęcia które w tobie budzą wspomnienia i ciepłe uczucie w brzuchu, mogą dla twojego widza być nudne jak cholera. Montując film odrzucaj ujęcia słabe i średnie, wybieraj tylko te dobre i bardzo dobre. Możliwe że około 90% materiału skończy w koszu, ale to nic złego. Z pozostałych 10% zrobisz dużo lepszy i ciekawszy film, niż gdybyś na siłę wciskał ujęcia tego nie warte. Człowieki szybko się nudzą, więc film krótszy, który ukazuje esencję miejsca, i nawet pozostawia niedosyt, jest dużo lepszy niż taki, którym się widz przesyci i w konsekwencji znudzi.
#5 NIE ruszaj kamerą, kiedy to bezcelowe
Jeśli twój kumpel skacze na bungee i nagrywasz jego swobodny spadek, to dobry moment, żeby go śledzić kamerą. Generalnie jeśli się coś dzieje, to odruchowo śledzimy akcję obiektywem, i bardzo dobrze. Jednak jeśli nie opowiadamy historii tylko chcemy pokazać miejsce czy obiekt – dajmy na to naszą krowę z Indii – to zastanówmy się 3 razy zanim ruszymy kamerą. W znakomitej większości przypadków kilka statycznych ujęć zlożonych razem, będzie wyglądać o niebo lepiej, niż przejazd kamerą od tyłka do pyska naszej krowy.
W profesjonalnym kinie jest tylko kilka rodzajów ujęć w ruchu (pomijając ujęcia akcji, odpowiednika naszego „dziania się” w podróży). I wszystkie z tych ujęć wymagają profesjonalnego, drogiego, nierzadko ciężkiego sprzętu. Mam tu na myśli wózek, statywy z olejowymi głowicami, żurawie itd. To zapewnia płynny ruch, którego my w naszych podróżniczych warunkach raczej nie otrzymamy. Tak więc niepotrzebne obracanie kamerą, czy inne ruchy powinniśmy sobie oszczędzić, jeśli nie są przemyślane i nie wnoszą czegoś ciekawego do filmu. Jednym z ruchów, któremu pewnie nie będziemy w stanie się oprzeć, jest panorama. Pamiętajmy wtedy żeby obracać się wolno i stabilnie. „Wolno” jest bardzo ważne – ma to uzasadnienie w działaniu wielu kamer, ale to jest temat już bardziej techniczny, na kiedy indziej, po prostu zapamiętajcie, żeby było powoli :)
#6 Pamiętaj, abyś słów na wiatr nie rzucał
Czyli jeżeli zamierzasz nagrać komentarz, zwróć uwagę skąd wieje (lub gdzie hałasuje wodospad, cokolwiek). Często się o tym zapomina, a mikrofony w zwyczajnych kamerach nie radzą sobie dobrze z wytłumianiem dźwięków wiatru. Skończy się na tym, że będziesz zupełnie niesłyszalny, więc bierz to pod uwagę.
#7 NIE rób syfu w plikach swoich
Nagrywasz swoją miesięczną podróż po Tajlandii, i prawdopodobnie ilość materiału jaki uzbierasz będzie liczona w godzinach. Pamiętaj więc, żeby utrzymać chronologię plików ujęć. Jeśli skończyło ci się miejsce na karcie pamięci, i zgrywasz ujęcia na dysk, rób foldery o odpowiednich nazwach. Trzymaj porządek, a twój proces montażu będzie o niebo łatwiejszy. Ponadto, nie wiem czy mogę to generalizować, ale osobiście pamiętam większość ujęć jakie nagrywam w czasie podróży. I mimo, że z naszych miesięcznych wypadów przywożę średnio po 10h materiału, wiem mniej więcej czego i gdzie szukać. Myślę, że tak ma wiele ludzi, jeśli nagrywa się świadomie, a nie co popadnie. A pamiętając ujęcia i mając je ułożone, znalezienie ich potem zajmuje sekundy.
Gdy bierzesz kamerę w rękę pamiętaj o tych kilku regułach, a od razu twój film zyska na jakości. Filmowanie w podróży powinno być przemyślane i sprawiać radość. Pamiętaj żeby odrywać oczy od wizjera i zapamiętywać scenę własnymi oczami, a nie tylko obiektywem. Takie wspomnienia są najważniejsze przecież :).
32 comments
Michał says:
Lip 4, 2013
rzadko, nie żadko.
Bardzo dobry poradnik.
Mosak says:
Lip 6, 2013
ups, rzeczywiście
Dawid says:
Sie 26, 2013
Bardzo ambitny komentarz :D
Tomasz says:
Lip 5, 2013
Trafne uwagi, ktore zamierzam wziasc pod uwage wyruszajac na pierwszy wypad z przyjaciolmi. A jako swiezak w tym temacie zastanawiam sie jeszcze co wziasc pod uwage kupujac kamerke i jaki program do obrobki zainwestowac. Hmm..
whereisjuli.com says:
Lip 5, 2013
Przykazania najprawdziwsze z prawdziwych. Zapisuję w pamięci!!!
Mosak says:
Lip 6, 2013
dzieki Juli :D
Marcin says:
Lip 5, 2013
10/10 za poradnik Marcin! Jeszcze dodam, że jak ktoś nie chleje i mu się łapy nie trzęsą, to zrobi bezproblemowo przejazd in/out albo płynnego szwenka 5sek. i potem sobie zwolni na montażu do 10sek. i wyjdzie „prawie” jak na wózku :) Tutaj eksperymentowałem właśnie – https://vimeo.com/68922492, choć to dopiero me początki
Jeszcze raz gratsy – niezły poradnik. Wrzucę na PolskieBlogiPodróżnicze, bo przydatny dla innych blogerów być może… :>
Mosak says:
Lip 6, 2013
Da się fajne ruchy robić zrobić polowymi metodami, no ale to juz na inny poradnik :D A jeszcze jak ktoś ogarnia dobrze programy do montowania to już cuda można ustabilizować :)
Dzięki za wrzucenie na PBP, Pozdrawiam
Pojechana says:
Lip 5, 2013
Świetny poradnik, bardzo trafne spostrzeżenia- dzięki! :-)
Mosak says:
Lip 6, 2013
Dziekuje :)
Aleksandra says:
Lip 5, 2013
Super napisane, od jakiegoś czasu próbuję coś „kręcić” w podróży i nie wyszło mi ani razu – szybko się poddaję przy montażu, bo popełniam wiele z błędów o których wyżej wspomniałeś :D Muszę to sobie wydrukować i przykleić do kamery gdy następnym razem gdzieś pojadę ;)
Mosak says:
Lip 6, 2013
dzieki :)
No właśnie najważniejsze to żeby o tym pamiętać, bo to proste rzeczy
Stef says:
Lip 5, 2013
„Przykazania” bardzo przydatne lecz zbyt szeroko opisane, przyznam szczerze, że omijałem kawałki tekstu i nie doczytałem do końca.
Pozdrawiam
Koci says:
Lip 5, 2013
Świetnie opisane! :D
sama również postaram się wziąć Wasze rady do serca^^ pozdrawiam
Marcin says:
Lip 5, 2013
rewelacja :)
Prosto, rzeczowo i na temat oraz zdjęcia z komentarzami GENIALNE!!! :)
ps. jaki program do montowania polecasz najbardziej?? :)
mariolawpodrozy says:
Lip 7, 2013
Hej Mosek. Bardzo użyteczny artykuł. MariOlka kręci w podróży na bieżąco, bo ileż materiałów by wyszło po powrocie z rocznej wyprawy…
zapraszamy na nasz kanał:)
http://www.youtube.com/user/mariolawpodrozy
pozdrawiamy z Indonezji:)
T. says:
Lip 9, 2013
Świetny poradnik! Rzeczywiście wskazuje na konkretne częste błędy.
PS. Moglibyście podzielić się skąd macie pomysły na tak niesamowitą muzykę do filmów? Niesamowite!
Mosak says:
Lip 10, 2013
Muzykę używamy taką jaką akurat znajdziemy i się spodoba nam, żadnego konkretnego źródła nie mamy
Danuta says:
Lip 11, 2013
:) czyli wszystko co wlasnie nakrecilam jest do d..y:) Dzieki za porady – biore je sobie do serca!
agnesowata says:
Lip 14, 2013
dzieki dzieki pomogles jak juz przerzucę sie ze zdjec to bede pamietała gdzie wpadać
muchawsieci says:
Lip 18, 2013
Wydaje się łatwe kiedy się to czyta, zobaczymy jak w praktyce :)
wojtek says:
Lip 23, 2013
super poradnik. ja wybieram się w podróż dookołą świata http://www.lopacinskichswiat.pl. Powiedz, w jaki sprzęt się zaopatrzyć, żeby nie było za ciężko a całkiem dobrzej jakościowo i co ważniejsze chyba: cenowo
Najlepsze filmy podróżnicze z kanału Wędrownych Motyli says:
Sty 1, 2014
[…] trochę bardziej specjalistycznie poczytać o kręceniu filmów z podróży – zerknijcie na ten artykuł poradnikowy Marcina ze świetnego bloga Live a Life. Bardzo dobrym polskim kanałem merytorycznie i jakościowo (a […]
Hitch-Hikers Handbook says:
Kwi 26, 2014
Świetny post, dużo ciekawych rad, które nam – baaardzo początkującym „filmowcom” bardzo się przydadzą. Dzięki!
the doer says:
Maj 26, 2014
cenne uwagi, lubię te uwagi z cyklu HOW, dobre spostrzeżenia masz, podzielam
Kac ha says:
Sie 4, 2014
zacne uwagi – na pewno skorzystam!
Aneta says:
Gru 28, 2014
Poradnik czyta się z zainteresowaniem:)
Mosak says:
Sty 1, 2015
Dziękuję za tą miłą uwagę :)
Basia says:
Sty 24, 2015
Masz fajny styl pisana, łatwo się czyta.
Iwona says:
Lut 24, 2015
powoli przygotowujemy się do naszej kolejnej wyprawy motocyklowej. trochę żałujemy, że w zeszłym roku nie nakręciliśmy niczego. W tym roku zamierzamy błąd ten naprawić, więc Twoje wskazówki na pewno się przydadzą, dzięki!
Lukasz says:
Lut 4, 2016
Moje perspektywa na Barcelone http://dai.ly/x3q1mxa
Aga says:
Lut 18, 2017
Za chwile wyruszam na wyprawę do Kanady i zdecydowanie wezmę sobie do serca rady tutaj przytoczone!:) Dzięki za super poradnik!:)